Bisfenol A (BPA) Kullanımının Yasaklanması

Avrupa Komisyonu, konserve gibi metal kutuların kaplamaları, yeniden kullanılabilir plastik içme şişeleri ve mutfak eşyaları gibi gıda ile temas eden malzemelerde Bisfenol A (BPA) kullanımını yasakladı. Karar, endokrin sistemini bozma potansiyeli de dahil olmak üzere insan sağlığı üzerindeki zararlı etkileri nedeniyle alındı. Avrupa Birliği’nde bebek biberonlarında BPA kullanımı 2011 yılından beri zaten yasaktı. 2006 yılından bu yana yapılan bir dizi çalışma sonucunda, yasak kapsamı genişletilerek BPA’nın kullanımına yönelik daha sıkı kısıtlamalar getirildi.

Bugüne kadar BPA’nın yasaklandığı ürünlere yenileri eklenmiş ve kısıtlamalar giderek artırılmıştır.

Bisfenol A, belirli gıda temas malzemeleri ve maddelerinin üretiminde kullanılır:

• Teneke kutular, kavanoz kapakları, büyük tanklar ve gıda üretiminde kullanılan kaplar gibi metal gıda ambalajlarının iç ve dış yüzeylerine uygulanan vernik ve kaplamaların temelini oluşturan epoksi reçinelerinin üretiminde monomer veya başlangıç maddesi olarak,
• Polikarbonat ve polisülfondan yapılanlar da dahil olmak üzere belirli tipteki plastik gıda temas malzemeleri ve maddelerinin üretiminde.

Çeşitli kimyasal özellikleri nedeniyle BPA, bitmiş gıda temas maddelerinin bir parçası olan baskı mürekkeplerinde, yapıştırıcılarda ve diğer malzemelerde de kullanılır.

BPA, gıda ile temas eden malzemelerden gıdaya geçebilir ve bu da tüketicilerin BPA’ya maruz kalmasına neden olabilir.

Ayrıca, kabul edilen yasak; mutajenik, kanserojen, üremeye toksik veya endokrin bozucu olarak sınıflandırılan diğer tehlikeli bisfenoller ve türevleri için de geçerlidir.

BPA’nın yasaklanması, işletme sahiplerinin gıda tedarik zincirinin ihtiyaçlarını karşılamaya ve gıda güvenliğini sağlamaya devam edebilmesi için BPA yerine kullanılabilecek güvenli alternatif maddeler (diğer bisfenoller ve bisfenol türevleri dahil) belirlemesini gerektirecektir. Kimyasal yapı ve aktivitelerindeki benzerlikler nedeniyle, bazı bisfenoller veya bisfenol türevleri de gıda ile temas eden malzemelerde kullanıldığında ve gıdaya geçtiğinde BPA’ya benzer riskler oluşturabilir.

Gıda tedarik zincirinde kesintileri önlemek amacıyla, çoğu ürün için 18 aylık bir geçiş süresi tanınacağı ve alternatif bulunamayan durumlar için çok sınırlı istisnalar getirileceği bildirilmiştir. Geçiş süresine ilişkin ayrıntılı bilgilere yayımlanan tüzükte yer verilmiş olup, ilgili düzenlemeye aşağıdaki linkten ulaşılabilir.

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:L_202403190