Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği; algı farklılıkları ve bilgi gereksinimleri dâhil gıda hakkında bilgilendirme açısından tüketicilerin üst düzeyde korunmasına ilişkin kuralları belirlemek amacı ile 26.01.2017 tarihinde yayımlanmış ve 31.12.2019 itibari ile uyum süresi dolmuştur. 

İlgili yönetmelikle birlikte tüketicinin bilgilenme hakkının garanti altına alınmasını sağlayacak tedbirler ortaya koyulmuştur. Yönetmelik kısaca ürün etiketleri tüketicileri yanıltıcı olamaz demektedir .Bu yazımızda  Gıda Etiketlemede yapılan 9 hatayı dikkatinizi çekmek için açıkladık.

1-Gıda etiketlerinde yer alan zorunlu bilgilerin görülememesi;

Gıda etiketleri üzerindeki zorunlu bilgilerin fonla kontrastlığı, yazıların silinmez karakterde, okunabilir renk ve yönetmelikte belirtilen x-yüksekliğini sağlayan okunabilir boyutta olmaması nedeni ile etiketteki zorunlu bilgilerin tüketiciler tarafından anlaşılmaması Etiketleme Yönetmeliği’ne aykırıdır. Ayrıca zorunlu bilgiler başka yazılar ya da resimlerle örtülü veya kesik olmamalıdır.

2-Bileşenler listesinin oluşturan hammaddelerin doğru adlandırılmaması;

Etiketleme yönetmeliği 5. Bölüm 21. Madde bileşenler listesinde uyulacak kuralları açıklamaktadır. Liste oluşturulurken bileşen adı olarak uygulanabildiği durumlarda; öncelikle o gıda için geçerli olan resmi ad, böyle bir ad yoksa gıdanın alışılagelen adı, oda yoksa ya da kullanılmayacaksa tanımlayıcı bir ad kullanılacağı belirtilmektedir. Bileşen listesi oluşturulurken bu kurala dikkat edilmelidir.

3-Alerjen beyanında eksikliklerin olması;
Son üründe kullanılan hammaddelerden bazıları birkaç bileşenden oluşmaktadır. Bu hammaddeler yeni ürün için bileşik bileşen olarak kabul edilmektedir. Yeni ürün için hammadde olarak kabul edilen bu bileşenlerde alerjen bulunması durumu incelenmeli ve eğer alerjen var ise etikette bildirim olarak yer almalıdır.

4-Koruyucu içermez, renklendirici içermez, parlatıcı içermez gibi ifadelerin hatalı kullanımı;

Etiketleme yönetmeliğine ait kılavuzun atıfta bulunduğu Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği gereğince, bir üründe yukarıda örnek olarak gösterilen fonksiyonel sınıfa giren ve üründe kullanımına izin verilen bir veya birden fazla katkı maddesi yoksa, fonksiyonel sınıf adına atıfta bulunan “……… içermez” şeklindeki ifadeler kullanılamaz. Fonksiyonel sınıf adına atıfta bulunularak “…… içermez” diyebilmek için o ürün grubunda o katkı maddesine izin verilmiş olmasına ve taşınma prensibi dahil olmak üzere son üründe hiçbir şekilde bulunmuyor olmasına dikkat edilmelidir.

5-Zorunlu beslenme bildiriminde yuvarlama kurallarına dikkat edilmemesi;

Etiketleme yönetmeliğine ait kılavuzda yer alan Tablo 3: Gıdaların beslenme bildiriminde besin öğesi beyanı için yuvarlama kurallarını göstermektedir. Tabloya göre örneğin tuz miktarı <1 g ve >0,0125 g aralığında ise en yakın 0,01 g’a yuvarlanmalı denmektedir. Yani 0,25 g tuz içeriği olan bir üründe 0,3 g olarak tuz bildirimi yapılmamalı virgülden sonra 2 rakamda kullanılarak 0,25 g olarak bildirim yapılmalıdır.

6-Tablodan besin öğesi satırının çıkarılması;

Enerji (kJ ve kcal- Yağ (g) – Doymuş yağ (g) – Karbonhidrat (g) – Şekerler (g) Protein (g) Tuz (g) değerlerinden oluşan veriler listede zorunlu bilgi olarak yer almalıdır. Bir besin öğesi o üründe yoksa o öğeye ait bildi silinmemelidir. Yokluğu “0 g ”olarak belirtilebilir.

7-Hastalık önleme, iyileştirme ve tedavi etme özelliği olduğunu bildiren, ima eden ifadeler bulunması;

Etiketleme Yönetmeliğinin 3. Bölümü 7. Maddesinde Özel Beslenme Amaçlı Gıdalar ile ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydı ile gıdanın sahip olmadığı etki ve özelliklere atıfta bulunan bu tarz ifadelerin kullanımı yapılamaz denmiştir.

8-Beslenme beyanlarında yapılan hatalar;

Yuksek/Düşük oranda içerir. Azaltılmış, artmış oranda içerir. Tuzsuz, Şekersiz vb. gibi beyanların kullanılmasında gerekli koşullar Etiketleme yönetmeliği kılavuzunda bulunan tabloda yer almaktadır. Koşulların sağlanıp sağlanmadığı gıda işletmecileri tarafından dikkatle incelenmelidir. Tabloda bulunan kullanılabilecek ifadelerin dışında farklı algı, yanılgı yaratacak bir ifade kullanılmamalıdır.

9-Sağlık beyanlarında yapılan hatalar;

Kemiklerin korunmasını sağlar./ Yorgunluk ve bitkinliği azaltır. gibi genel ifadeler sağlık beyanı olarak kullanılamaz. Bu tarz ifadeler sağlık beyanı olarak kabul edilmemekte yalnızca ürün içeriğinde bulunan besin öğesi, vitamin ve minerallerin sağlıkla ilişkisini göstermektedir. Ayrıca kullanılabilecek sağlık beyanlarına ilişkin düzenlemeler Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun onayına tabidir.