Gıda Sahteciliği, Mevzuata Aykırı Durumlar ve Cezalar 

Son yıllarda gıda güvenliği ve halk sağlığını koruma amacıyla yapılan denetimler yoğunlaştı. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sıkı kontrolleri sayesinde, gıda sahteciliği ve mevzuata aykırı uygulamalar daha net şekilde ortaya çıktı. Bu denetimlerle, halk sağlığını tehdit eden durumların önüne geçilirken, sektörde caydırıcı bir etki yaratılıyor. Kanunlar ise bu tür durumlara karşı ağır cezalar öngörüyor.

Bu kapsamda, Karma Grup Regülasyon Direktörümüz Didem Altuntaş, gıda sektörünü ilgilendiren cezaları ve mevzuatı sizler için derledi. Karma Grup, ulusal ve uluslararası doküman takibindeki uzmanlığı sayesinde, projelerin mevzuata uygun şekilde ilerlemesini destekliyor. Süt ve süt ürünlerinden çikolataya, bitkisel çaylardan gıda takviyelerine kadar geniş bir yelpazede, ürünlerin etiketleme ve mevzuat uyumluluğunu titizlikle sağlıyor. Ayrıca, mevzuat güncellemeleri ve etiket hazırlık süreçlerinde sunduğu danışmanlıkla zaman tasarrufu ve risk yönetimi konularında sektöre değer katıyor.

5996 Sayılı Kanun: Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu

Bu kanun, gıda sahteciliği ve insan sağlığını tehdit eden durumlarla mücadelede temel kuralları belirliyor:

• Kişi sağlığını tehlikeye atan gıdalar: Yasaklı madde içeren ya da insan sağlığını tehdit eden ürünler toplatılıp imha ediliyor. Bu ürünlerden sorumlu olanlara 1 ila 5 yıl hapis ve 1.000 ila 5.000 gün adli para cezası veriliyor. Eğer aynı fiil 3 yıl içinde tekrar edilirse, sektörden 5 ila 10 yıl men cezası da uygulanıyor.
  • Örnek: Sahte içki, domuz eti, yasaklı boyalar veya ilaç etken maddesi içeren ürünler.
• Belgelerde tahrifat ve sahtecilik: Bakanlık belgelerinde sahtecilik yapanların işlemleri durduruluyor ve haklarında savcılığa suç duyurusu yapılıyor.

5977 Sayılı Biyogüvenlik Kanunu: GDO ve Ürünleri

Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) ithalatı, üretimi ve kullanımı bu kanunla düzenleniyor:

• Kanuna aykırı ithalat ve üretim: GDO’ların izinsiz ithalatı, üretimi veya çevreye salımı 5 ila 12 yıl hapis ve 10.000 gün adli para cezasına neden oluyor.
• Amaç dışı kullanım: İzinli GDO ürünlerinin belirtilen alan dışında kullanılması, taşınması ya da satılması durumunda 3 ila 9 yıl hapis ve 5.000 ila 7.000 gün adli para cezası uygulanıyor.

6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu: Coğrafi İşaret ve Ürün Adları

Coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adları, bu kanunla koruma altına alınıyor:

• Coğrafi işaretlerin ya da geleneksel ürün adlarının izinsiz kullanılması durumunda, hak sahibi hukuki yollara başvurarak gerekli cezaların uygulanmasını sağlayabiliyor.

1262 Sayılı Kanun: İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar

Yanıltıcı beyanlarla halk sağlığını tehdit eden uygulamalar, bu kanun kapsamında cezalandırılıyor:

• Tedavi iddiasıyla satış: Tıbbi ürün niteliği taşımayan ürünlerin hastalık teşhis ya da tedavi ettiği iddiasıyla satılması 1 ila 5 yıl hapis cezası gerektiriyor.

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu: Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar

Türk Ceza Kanunu, halk sağlığını tehdit eden durumları ağır cezalarla düzenliyor:

• Zehirli madde katma: Gıda ya da içeceklere zehirli maddelerin katılması veya bu ürünlerin insan sağlığını tehlikeye sokacak şekilde bozarak satılması durumunda 2 ila 15 yıl hapis cezası uygulanıyor.
• Bozulmuş veya değiştirilmiş ürün ticareti: Kişi sağlığını tehdit eden bozulmuş ürünlerin satışı, 1 ila 5 yıl hapis ve 1.500 gün adli para cezasına neden oluyor. Eğer bu suç bir meslek ya da sanat icrası sırasında işlenirse, ceza daha da artırılıyor.

Sonuç

Gıda güvenliği, toplum sağlığı açısından büyük önem taşıyor. Kanunlar, mevzuata aykırı durumlar için hem cezai hem de idari yaptırımlar içeriyor. Bakanlık, halkı bilinçlendirmek için bu tür ihlalleri düzenli olarak ifşa ediyor. Bakanlık aldığı kararla uzun süren süreçler nedeniyle geç yayınlanan bu listeleri daha hızlı yayınlayabileceği önlemleri aldı. Yani tespit yada ürüne ait analiz sonucuna göre hemen listelerin yayınlanması sayesinde tüketicinin daha hızlı bir şekilde sağlığı tehdit eden ve taklit/tağşiş yapılmış ürünlerle ilgili bilgiye ulaşması amaçlanmıştır. Güncel denetimlere bağlı ifşa listelerine Tarım ve Orman Bakanlığı Güvenilir Gıda Bilgi Sistemi https://guvenilirgida.tarimorman.gov.tr/gkd üzerinden ulaşabilirsiniz. Mevzuata uyumlu olmak firmalar açısından, cezalardan kaçınmanın yanısıra itibar kaybının önüne geçmek içinde önemlidir.